تابلوهای راهنمایی و رانندگی: از تابلوهای اطلاعاتی تا انتظامی
در ایران، تمام تابلوهای راهنمایی و رانندگی به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- علائم اخطاری (مثلثی – حاشیه قرمز)
- علائم ممنوعه و دستوری (دایره‌ای)
- علائم انتظامی (اجباری – دایره‌ای با زمینه آبی)
- علائم اطلاعاتی (مستطیلی و مربعی – معمولاً آبی، سبز یا قهوه‌ای)
در این مقاله تمرکز ما روی دسته‌های سوم و چهارم است که به آن‌ها «تابلوهای راهنمایی و رانندگی» به معنای دقیق کلمه می‌گویند؛ یعنی تابلوهایی که راننده را «راهنمایی» می‌کنند یا «دستور» مشخصی به او می‌دهند.
۱. تابلوهای اطلاعاتی (Informative Signs)
این تابلوها فقط اطلاعات می‌دهند و اجبار قانونی ندارند، اما نقش بسیار مهمی در هدایت ترافیک و جلوگیری از سردرگمی رانندگان دارند.
الف) تابلوهای اطلاعاتی مسیر و جهت‌یابی
- نام خیابان، بلوار، میدان
- جهت شهرها و روستاهای مهم (تابلوهای سبز رنگ در جاده‌های برون‌شهری)
- شماره آزادراه یا بزرگراه (مثل تهران–قم ۷)
- فاصله تا مقصد (قزوین ۱۲۰ کیلومتر)
- تابلوهای ابتدای و انتهای شهر/روستا
- تابلوهای گردشگری (قهوه‌ای رنگ): آثار باستانی، مناطق دیدنی، اقامتگاه
ب) تابلوهای خدماتی (آبی رنگ با حرف S)
- پمپ بنزین، تعمیرگاه، تلفن عمومی
- رستوران، استراحتگاه، هتل
- پارکینگ عمومی، بیمارستان، پلیس راه
ج) تابلوهای اطلاع‌رسانی داخل شهری
- نام معابر (سردر کوچه و خیابان)
- شماره پلاک و محدوده طرح ترافیک
- تابلوهای یک‌طرفه، بن‌بست، مسیر ویژه اتوبوس (BRT)
- پارکینگ طبقاتی، پارکینگ ممنوع، توقف ممنوع موقت
۲. تابلوهای انتظامی (دستوری – Obligatory Signs)
این تابلوها اجباری هستند و رعایت نکردن آن‌ها جریمه دارد. معمولاً دایره‌ای با زمینه آبی و پیکان یا علامت سفید هستند.
مهم‌ترین تابلوهای انتظامی
- حرکت مستقیم اجباری
- گردش به چپ / راست اجباری
- دور زدن اجباری
- مسیر اجباری برای موتورسیکلت، کامیون، خودروهای سواری
- حداقل سرعت مجاز (مثلاً ۶۰ کیلومتر در آزادراه)
- مسیر مخصوص دوچرخه
- پایان حداقل سرعت
- حرکت در خط ویژه (اتوبوس، تاکسی)
- استفاده اجباری از زنجیر چرخ
-
نکات فنی مهم در خرید تابلوهای راهنمایی و اطلاعاتی
- شبرنگ:
- جاده‌های برون‌شهری → الماسی (Diamond Grade) یا حداقل HIP
- داخل شهر → مهندسی (EG) یا الماسی برای تابلوهای بزرگ
- جنس ورق:
- گالوانیزه گرم ۱.۵ تا ۲ میلی‌متر با لبه برگشته (ضد باد)
- رنگ زمینه:
- سبز: جاده‌های اصلی و آزادراه
- آبی: خدمات و معابر شهری
- قهوه‌ای: جاذبه‌های گردشگری
- سفید: نام خیابان و معابر محلی
- ارتفاع نصب:
- شهری: ۲.۲۰ تا ۲.۵۰ متر
- برون‌شهری: حداقل ۴.۵ تا ۵ متر از سطح سواره‌رو
چرا انتخاب تابلوهای باکیفیت مهم است؟
- خوانایی از فاصله ۱۵۰–۲۰۰ متری در شب (شبرنگ خوب)
- مقاومت در برابر UV و رنگ‌پریدگی تا ۱۰–۱۲ سال
- قبولی آسان در صورت‌وضعیت‌های راهداری و شهرداری
- کاهش سردرگمی رانندگان → کاهش تصادف
جمع‌بندی
اگر پروژه شهرداری، راهداری، شهرک صنعتی، مجتمع مسکونی یا آزادراه دارید، ترکیب درست تابلوهای اطلاعاتی + انتظامی مهم‌ترین بخش ایمنی و هدایت ترافیک شماست.
- شبرنگ:
